Η 25η Μαρτίου κάθε έτους αποτελεί μια ημέρα ορόσημο για τους Έλληνες μαθητές, από πολλές σκοπιές.
Αρχικά, είναι μια ιδανική μέρα για spring break. Αυστηρά καθορισμένη να πέφτει μέσα στην άνοιξη, ημέρα καθημερινή με καλό καιρό, και συνεπώς κατάλληλη για αποχή από το σχολείο, χαλάρωση και βόλτα.
Δεύτερον, συνοδεύεται από το πατροπαράδοτο έθιμο του μπακαλιάρου. Πιάτο γευστικό, ότι πρέπει για αποτοξίνωση από το καθημερινό πιάτο με κρέας και συνοδευόμενο από γερές δόσεις σκορδαλιάς, ενός δεύτερου γευστικού εδέσματος από σκόρδο και πουρέ πατάτας.
Τρίτον, η παρέλαση. Ιδανική ευκαιρία για συνάντηση των συμμαθητών, για βόλτα στην πόλη και φυσικά, από την άποψη των αγοριών, η μοναδική περίσταση όπου επιτρέπεται δημόσια το κυνήγι συμμαθητών - διμοιριτών μετα ύβρεων του τύπου "ΠΙΑΣΤΕ ΤΟΝ Μ@Λ@Κ@!!!"
Γι' αυτό και πάντα αξίζει να θυμόμαστε την 25η Μαρτίου και να την σημειώνουμε με κεφαλαία γράμματα στο ημερολόγιο.
Χαχαχαχαχαχ προφανώς αστειεύομαι. Και τα παραπάνω δεν αποτελούν ούτε διασυρμό ούτε κατάκριση (εξάλλου και εγώ είχα ψιλοαμελήσει τι γιορτή είχαμε σήμερα, όταν ξύπνησα το πρωί). Απλώς, αναφέρω ένα γεγονός. Ότι δηλαδή νοιαζόμαστε όλο και λιγότερο για την ταυτότητα μας, αλλά και γινόμαστε περισσότερο αγνώμονες για όσους πολέμησαν για την ελευθερία και για την υποστήριξη των ανθρωπιστικών ιδανικών μας (που μάλλον και εμείς σήμερα έχουμε ξεχάσει). Δεν έχω σκοπό να νουθετήσω κανέναν, βέβαια. Δεν θα πω "Πρέπει" ούτε θα ρωτήσω "Γιατί". Θα πω τα γεγονότα όπως είναι.
Σήμερα λοιπόν γιορτάζουμε την 25η Μαρτίου, δηλαδή την νίκη του ελληνικού στρατού επί των περσικών στρατιών που είχε οργανώσει ο Μουσολίνι με τις ευλογίες του Χίτλερ στην ναυμαχία του Ακτίου. ΕΙΔΑΤΕ ΠΩΣ ΞΕΡΩ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΟΥ;;;
Σήμερα λοιπόν γιορτάζουμε την επανάσταση των Ελλήνων ενάντια στους Τούρκους, έπειτα από 400 χρόνια σκλαβιάς και αρκετές αποτυχημένες μικροεπαναστάσεις. Όλα ξεκίνησαν από τις προσπάθειες κάποιων Ελλήνων του απόδημου ελληνισμού, καθαρά ανθρωπιστών και πατριωτών, οι οποίοι έδωσαν τις βάσεις, με την οργάνωση της Φιλικής Εταιρίας, για την συσπείρωση των Ελλήνων γύρω από έναν κοινό σκοπό: την απελευθέρωση από τον τούρκικο ζυγό. Συσπείρωση η οποία επιτεύχθηκε χάρη στο ψυχικό σθένος εξέχουσων προσωπικοτήτων με ονόματα όπως Κολοκοτρώνης, Μακρυγιάννης, Νικηταράς, Μπουμπουλίνα, Διάκος, Μαυρογένους, Υψηλάντης, Ανδρούτσος, Μιαούλης, και δεκάδες ακόμα. Ονόματα που αντικρίζει η Ιστορία με δέος. Αλλά δεν ήταν μόνο οι παραπάνω προσωπικότητες χάρη στις οποίες το όνειρο της Απελευθέρωσης υλοποιήθηκε. Ο περίφημος "Άγνωστος Στρατιώτης" απέκτησε το πρόσωπο χιλιάδων, εκατομμυρίων ανθρώπων που προτίμησαν να ζήσουν "μιας ώρας ελεύθερη ζωή, παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή". Ψαριανοί, Καλαβριώτες, οι γυναίκες του Ζαλόγγου. Φιλέλληνες, κλέφτες, αρματολοί, άγνωστοι ήρωες. Και η αυτοθυσία τους αυτή ονομάστηκε μάχη των Δερβενακίων, της Αλαμάνας, του Χανιού της Γραβιάς.
Οι πιο προοδευτικοί ίσως θα βρείτε μπανάλ την αναφορά στα γεγονότα που έκανα παραπάνω. Έχετε εν μέρει δίκιο. Πολλοί νεοέλληνες γράφουν λόγους όπου εξιστορούν αναλυτικά κάθε λεπτομέρεια της Επανάστασης "στις 29 Μαρτίου 1823 ο Κολοκοτρώνης, ρουφώντας αποφασιστικά από το βαθύ πιάτο την φασολάδα του, ανεφώνησε "Μπρε Έλληνες!! Ωρε πολύ καυτή κάμνετε την φασολάδα!"". Χανόμαστε σε μια απλή τυπολατρική καταγραφή των γεγονότων και χάνουμε το νόημα. Το οποίο νόημα είναι ακριβώς το ψυχικό σθένος των Ελλήνων της επανάστασης. Τι ήταν οι άνθρωποι αυτοί;; Απλοί, καθημερινοί άνθρωποι, ολιγαρκείς και πραγματικοί βιοπαλαιστές. Παρόλα αυτά, όταν ήρθε η ώρα να υπερασπιστούν τις αξίες τους, δεν σήκωσαν τα χέρια ψηλά. Δεν φοβήθηκαν για την ζωή τους. Δεν είπαν "Και εγώ τι μπορώ να κάνω;". Με κάθε τρόπο ενίσχυσαν τους συνανθρώπους τους. Από την οικονομική αλληλεγγύη και τις διανομές επαναστατικών προκηρύξεων, μέχρι την ίδια την αυτοθυσία.
Και σήμερα λοιπόν αντιμετωπίζουμε έναν άλλο εχθρό για τις αξίες μας, έναν αόρατο εχθρό χωρίς εθνικότητα, χωρίς στρατιές. Πιο ύπουλο από τις στρατιές των Τούρκων. Βρίσκεται παντού, ενίοτε και μέσα μας. Δεν μπορώ να τον περιγράψω ακριβώς, αλλά διακρίνεται από αρνητισμό, μισανθρωπία και μια ροπή προς τον κομφορμισμό (πςςςς τι λέξεις χρησιμοποιώ ο άτιμος).Όταν κυβερνάει την ψυχή μας, πετάει στο δρόμο τις αξίες της ελευθερίας και της αδελφοσύνης, την κληρονομιά των αγωνιστών του 21. Έτσι, αν ρωτούσα κάποιον περαστικό αν θα προτιμούσε να πεθάνει ελεύθερος ή να ζήσει σκλαβωμένος, υπό την κατοχή του νέου αυτού "οχτρού", πιθανότατα να απαντούσε το δεύτερο. Τι λέω, ίσως και εγώ να απαντούσα το δεύτερο, για να μην είμαι υποκριτής.
Μια ονομασία που έχει επινοηθεί για τον εχθρό αυτό είναι ο "εγώ". Ο Μακρυγιάννης μας είχε, σαν προφητικά, ήδη προειδοποιήσει από την εποχή της επανάστασης του 21:
Οπότε ελπίζω η σημερινή ημέρα να μην είναι άλλη μια 25η Μαρτίου... Σε μια εποχή που κάθε ψήγμα ανθρωπισμού πρέπει να συλλεχθεί και να μεταγγιστεί στην κοινωνία, η επανάσταση του 1821, ακόμα και οι συγκριτικά λίγες μελανές σελίδες της ως παραδείγματα προς αποφυγή, μπορούν να αποτελέσουν εξαιρετικό υλικό για επαναπροσδιορισμό του εαυτού μας και του ρόλου μας ως προς το "εμείς". Γιατί, πάνω από όλα, το 21 ήταν, και ακόμα είναι, μια επανάσταση ανθρώπινη και ανθρωπιστική.
Αρχικά, είναι μια ιδανική μέρα για spring break. Αυστηρά καθορισμένη να πέφτει μέσα στην άνοιξη, ημέρα καθημερινή με καλό καιρό, και συνεπώς κατάλληλη για αποχή από το σχολείο, χαλάρωση και βόλτα.
Δεύτερον, συνοδεύεται από το πατροπαράδοτο έθιμο του μπακαλιάρου. Πιάτο γευστικό, ότι πρέπει για αποτοξίνωση από το καθημερινό πιάτο με κρέας και συνοδευόμενο από γερές δόσεις σκορδαλιάς, ενός δεύτερου γευστικού εδέσματος από σκόρδο και πουρέ πατάτας.
Τρίτον, η παρέλαση. Ιδανική ευκαιρία για συνάντηση των συμμαθητών, για βόλτα στην πόλη και φυσικά, από την άποψη των αγοριών, η μοναδική περίσταση όπου επιτρέπεται δημόσια το κυνήγι συμμαθητών - διμοιριτών μετα ύβρεων του τύπου "ΠΙΑΣΤΕ ΤΟΝ Μ@Λ@Κ@!!!"
Γι' αυτό και πάντα αξίζει να θυμόμαστε την 25η Μαρτίου και να την σημειώνουμε με κεφαλαία γράμματα στο ημερολόγιο.
Χαχαχαχαχαχ προφανώς αστειεύομαι. Και τα παραπάνω δεν αποτελούν ούτε διασυρμό ούτε κατάκριση (εξάλλου και εγώ είχα ψιλοαμελήσει τι γιορτή είχαμε σήμερα, όταν ξύπνησα το πρωί). Απλώς, αναφέρω ένα γεγονός. Ότι δηλαδή νοιαζόμαστε όλο και λιγότερο για την ταυτότητα μας, αλλά και γινόμαστε περισσότερο αγνώμονες για όσους πολέμησαν για την ελευθερία και για την υποστήριξη των ανθρωπιστικών ιδανικών μας (που μάλλον και εμείς σήμερα έχουμε ξεχάσει). Δεν έχω σκοπό να νουθετήσω κανέναν, βέβαια. Δεν θα πω "Πρέπει" ούτε θα ρωτήσω "Γιατί". Θα πω τα γεγονότα όπως είναι.
Σήμερα λοιπόν γιορτάζουμε την 25η Μαρτίου, δηλαδή την νίκη του ελληνικού στρατού επί των περσικών στρατιών που είχε οργανώσει ο Μουσολίνι με τις ευλογίες του Χίτλερ στην ναυμαχία του Ακτίου. ΕΙΔΑΤΕ ΠΩΣ ΞΕΡΩ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΟΥ;;;
Σήμερα λοιπόν γιορτάζουμε την επανάσταση των Ελλήνων ενάντια στους Τούρκους, έπειτα από 400 χρόνια σκλαβιάς και αρκετές αποτυχημένες μικροεπαναστάσεις. Όλα ξεκίνησαν από τις προσπάθειες κάποιων Ελλήνων του απόδημου ελληνισμού, καθαρά ανθρωπιστών και πατριωτών, οι οποίοι έδωσαν τις βάσεις, με την οργάνωση της Φιλικής Εταιρίας, για την συσπείρωση των Ελλήνων γύρω από έναν κοινό σκοπό: την απελευθέρωση από τον τούρκικο ζυγό. Συσπείρωση η οποία επιτεύχθηκε χάρη στο ψυχικό σθένος εξέχουσων προσωπικοτήτων με ονόματα όπως Κολοκοτρώνης, Μακρυγιάννης, Νικηταράς, Μπουμπουλίνα, Διάκος, Μαυρογένους, Υψηλάντης, Ανδρούτσος, Μιαούλης, και δεκάδες ακόμα. Ονόματα που αντικρίζει η Ιστορία με δέος. Αλλά δεν ήταν μόνο οι παραπάνω προσωπικότητες χάρη στις οποίες το όνειρο της Απελευθέρωσης υλοποιήθηκε. Ο περίφημος "Άγνωστος Στρατιώτης" απέκτησε το πρόσωπο χιλιάδων, εκατομμυρίων ανθρώπων που προτίμησαν να ζήσουν "μιας ώρας ελεύθερη ζωή, παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή". Ψαριανοί, Καλαβριώτες, οι γυναίκες του Ζαλόγγου. Φιλέλληνες, κλέφτες, αρματολοί, άγνωστοι ήρωες. Και η αυτοθυσία τους αυτή ονομάστηκε μάχη των Δερβενακίων, της Αλαμάνας, του Χανιού της Γραβιάς.
Οι πιο προοδευτικοί ίσως θα βρείτε μπανάλ την αναφορά στα γεγονότα που έκανα παραπάνω. Έχετε εν μέρει δίκιο. Πολλοί νεοέλληνες γράφουν λόγους όπου εξιστορούν αναλυτικά κάθε λεπτομέρεια της Επανάστασης "στις 29 Μαρτίου 1823 ο Κολοκοτρώνης, ρουφώντας αποφασιστικά από το βαθύ πιάτο την φασολάδα του, ανεφώνησε "Μπρε Έλληνες!! Ωρε πολύ καυτή κάμνετε την φασολάδα!"". Χανόμαστε σε μια απλή τυπολατρική καταγραφή των γεγονότων και χάνουμε το νόημα. Το οποίο νόημα είναι ακριβώς το ψυχικό σθένος των Ελλήνων της επανάστασης. Τι ήταν οι άνθρωποι αυτοί;; Απλοί, καθημερινοί άνθρωποι, ολιγαρκείς και πραγματικοί βιοπαλαιστές. Παρόλα αυτά, όταν ήρθε η ώρα να υπερασπιστούν τις αξίες τους, δεν σήκωσαν τα χέρια ψηλά. Δεν φοβήθηκαν για την ζωή τους. Δεν είπαν "Και εγώ τι μπορώ να κάνω;". Με κάθε τρόπο ενίσχυσαν τους συνανθρώπους τους. Από την οικονομική αλληλεγγύη και τις διανομές επαναστατικών προκηρύξεων, μέχρι την ίδια την αυτοθυσία.
Και σήμερα λοιπόν αντιμετωπίζουμε έναν άλλο εχθρό για τις αξίες μας, έναν αόρατο εχθρό χωρίς εθνικότητα, χωρίς στρατιές. Πιο ύπουλο από τις στρατιές των Τούρκων. Βρίσκεται παντού, ενίοτε και μέσα μας. Δεν μπορώ να τον περιγράψω ακριβώς, αλλά διακρίνεται από αρνητισμό, μισανθρωπία και μια ροπή προς τον κομφορμισμό (πςςςς τι λέξεις χρησιμοποιώ ο άτιμος).Όταν κυβερνάει την ψυχή μας, πετάει στο δρόμο τις αξίες της ελευθερίας και της αδελφοσύνης, την κληρονομιά των αγωνιστών του 21. Έτσι, αν ρωτούσα κάποιον περαστικό αν θα προτιμούσε να πεθάνει ελεύθερος ή να ζήσει σκλαβωμένος, υπό την κατοχή του νέου αυτού "οχτρού", πιθανότατα να απαντούσε το δεύτερο. Τι λέω, ίσως και εγώ να απαντούσα το δεύτερο, για να μην είμαι υποκριτής.
Μια ονομασία που έχει επινοηθεί για τον εχθρό αυτό είναι ο "εγώ". Ο Μακρυγιάννης μας είχε, σαν προφητικά, ήδη προειδοποιήσει από την εποχή της επανάστασης του 21:
"Τούτη την
πατρίδα την έχομεν όλοι μαζί, και σοφοί κι αμαθείς, και πλούσιοι και φτωχοί,
και πολιτικοί και στρατιωτικοί, και οι πλέον μικρότεροι άνθρωποι. Όσοι
αγωνιστήκαμεν, αναλόγως ο καθείς, έχομεν να ζήσομεν εδώ. Το λοιπόν δουλέψαμεν
όλοι μαζί να τη φυλάμε κι όλοι μαζί, και να μη λέγει ούτε ο δυνατός “εγώ”, ούτε
ο αδύνατος. Ξέρετε πότε να λέγει ο καθείς “εγώ”; όταν αγωνιστεί μόνος του και
φκιάσει ή χαλάσει, να λέγει “εγώ”. Όταν όμως αγωνίζονται πολλοί και φκιάνουν,
τότε να λέμε “εμείς”. Είμαστε στο “εμείς” κι όχι στο “εγώ”."
Οπότε ελπίζω η σημερινή ημέρα να μην είναι άλλη μια 25η Μαρτίου... Σε μια εποχή που κάθε ψήγμα ανθρωπισμού πρέπει να συλλεχθεί και να μεταγγιστεί στην κοινωνία, η επανάσταση του 1821, ακόμα και οι συγκριτικά λίγες μελανές σελίδες της ως παραδείγματα προς αποφυγή, μπορούν να αποτελέσουν εξαιρετικό υλικό για επαναπροσδιορισμό του εαυτού μας και του ρόλου μας ως προς το "εμείς". Γιατί, πάνω από όλα, το 21 ήταν, και ακόμα είναι, μια επανάσταση ανθρώπινη και ανθρωπιστική.
